Przedawnienie zachowku

Katarzyna Pluta22 kwietnia 20173 komentarze

Jak przedawnia się prawo do zachowku?

Zachowek ulega przedawnieniu. Obecnie termin przedawnienia zachowku wynosi 5 lat.

W przypadku gdy spadkodawca nie zostawił testamentu termin 5- letniego okresu przedawnienia liczymy od daty otwarcia spadku, czyli od śmierci spadkodawcy. Jeśli natomiast spadkobranie następuje na podstawie testamentu termin przedawnienia liczymy od daty otwarcia testamentu. Otwarcie testamentu następuje przed Sądem lub u notariusza w obecności wszystkich spadkobierców.

We wcześniejszym okresie czasu obowiązywał 3- letni termin przedawnienia roszczeń o zachowek. Od 23 października 2011 r. obowiązuje nowelizacja do kodeksu cywilnego, która zmieniła ten termin na 5 lat. Zgodnie przepisami przejściowymi roszczenia nieprzedawnione w dniu wejścia w życie nowych przepisów tj. w dniu 23 października 2011 r. przedawnia się dopiero po upływie 5 lat od chwili otwarcia testamentu lub od chwili śmierci spadkodawcy.

Pamiętaj, że sam fakt, że Twoje roszczenie o zachowek uległo przedawnieniu nie oznacza, że nie możesz żądać zapłaty zachowku. Sąd z urzędu nie bada czy roszczenie uległo przedawnieniu, weźmie to pod uwagę dopiero na zarzut drugiej strony.

Jak uniknąć zapłaty zachowku?

Katarzyna Pluta26 marca 201710 komentarzy

Jak nie płacić zachowku ?

W ostatnim tygodniu co najmniej kilka razy rozmawiałam ze swoimi klientami na tematy dotyczące podziału majątku i jego skutków w kontekście przyszłego zachowku.

Ludzie szukający porady pytają co zrobić aby w przyszłości nie płacić zachowku? Czy da się tak rozporządzić majątkiem aby być zwolnionym z zapłaty zachowku?

Najczęściej problem ten dotyczy osób obdarowanych przez swojego rodzica, gdy jest jeszcze rodzeństwo. Jeśli ojciec/matka podarują Ci mieszkanie a Twoje rodzeństwo nie dostało nic to musisz liczyć się z tym, że będzie musiał zapłacić jakąś kwotę pieniędzy swojemu rodzeństwu z tytułu tej darowizny.

Przeważnie razem z darowizną (w jednej umowie) jest ustanawiana służebność osobista mieszkania, czyli prawo do bezpłatnego zamieszkania w darowanej nieruchomości przez osobę, która tą darowiznę czyni.

Dla obdarowanego, który ma później od tej darowizny zapłacić swojemu rodzeństwu zachowek taka służebność jest na rękę, gdyż dzięki temu zachowek będzie niższy.  Służebność mieszkania obniża wartość darowizny od której obliczamy wysokość zachowku.

Kolejnym sposobem przeniesienia własności nieruchomości jest podpisanie umowy dożywocia (nie można zawrzeć tej umowy przy spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu).

Umowa dożywocia nie jest umową darowizny.

W związku z tym nie można w przyszłości żądać zapłaty zachowku od osoby, która stała się właścicielem nieruchomości na podstawie umowy dożywocia.

Umowa dożywocie polega na tym, że w zamian za własność nieruchomości zobowiązujesz się zapewnić spadkodawcy dożywotnie utrzymanie, polegające na przyjęciu zbywcy jako domownika, dostarczaniu mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, pomocy i pielęgnowania w chorobie oraz sprawieniu mu pogrzebu odpowiadającego miejscowym zwyczajom.

Z praktycznego punktu widzenia od umowy dożywocia trzeba zapłacić wyższe opłaty u notariusza niż w przypadku darowizny, ale dla osób, które chcą uniknąć zapłaty sumy pieniężnej tytułem zachowku na pewno się to opłaci.

Śmierć bliskiej osoby i co dalej?

Katarzyna Pluta12 marca 2017Komentarze (0)

Tak się złożyło, że w ostatnim czasie brałam udział w ostatnim pożegnaniu dwóch osób.

Żal jest patrzeć na smutek i płacz najbliższych członków rodziny osoby zmarłej.

Jednocześnie zaczęłam się zastanawiać jak ułożą się między członkami tych rodzin sprawy związane ze spadkiem zostawionym przez zmarłych. Czy będzie między nimi zgoda czy niezgoda?

Niestety muszę przyznać, że rzadkością jest porozumienie się brata i siostry czy innych członków rodziny. Pieniądze i chęć posiadania jak najwięcej przesłania wartości takie jak rodzina, szacunek, prawda i sprawiedliwość.

Jeden z moich klientów, który mieszka ze swoim wujkiem  ze względu na sprawowaną nad nim opiekę, opowiedział mi jak pewnego razu bez żadnej wcześniejszej zapowiedzi odwiedził wujka wnuczek wraz z notariuszem, aby wujek podpisał akt darowizny!? Zatrważające są historie gdy babcia/dziadek w ciężkim stanie zdrowia sporządzają w szpitalu testamenty przed notariuszem, którego sprowadził ktoś życzliwy.

W dobie internetu ludzie są coraz bardziej świadomi swoich praw, ale również Ci bardziej przebiegli dbają o własne interesy w ten sposób aby cały spadek zagarnąć dla siebie. Nie zawsze uda się temu zapobiec.

W większości przypadków osobom pozbawionym spadku przysługuje zachowek, który śmiało można określić dziedziczeniem zastępczym.

 

Darowizna a zachowek

Katarzyna Pluta26 lutego 201730 komentarzy

Darowizna a zachowek, czyli od jakich darowizn można żądać zapłaty zachowku?

Bardzo często przychodzą do mnie osoby po poradę, którym zmarł ojciec/matka i bardzo często rodzice Ci nie zostawiają spadku, gdyż całym swoim majątkiem rozporządzili za życia.

Załóżmy, że ojciec i matka darowali swojemu bliskiemu własność nieruchomości a był to jedyny ich majątek w związku z czym po ich śmierci masa spadkowa jest „pusta”.

Co wtedy należy się ich dzieciom?

Czy można żądać zapłaty zachowku od osoby, która darowiznę otrzymała?

Kiedy ma zastosowanie 10 – letni okres zaliczania darowizn?

Z takimi pytaniami spotykam się najczęściej.

Gdy masz do czynienia z masą spadkową zerową bądź ujemną, do spadku doliczamy darowizny.

Większość darowizn będzie podlegało zaliczeniu bez względu na to kiedy zostały uczynione. Nie ma tu zastosowania 10 – letni termin. Podlegają zaliczeniu darowizny uczynione na rzecz spadkobierców lub uprawnionych do zachowku bez względu na datę ich dokonania. Dana osoba, która otrzymała darowiznę musi być spadkobiercą lub osobą uprawnioną do zachowku na chwilę otwarcia spadku, czyli na dzień śmierci spadkobiercy.

Nie podlegają zaliczeniu, przy ustalaniu substratu zachowku, darowizny uczynione na więcej niż dziesięć lat przed otwarciem spadku na rzecz osoby, która potencjalnie należy do kręgu spadkobierców ustawowych, czy też osoby, która jest potencjalnie uprawniona do zachowku po darczyńcy, jeśli osoba ta ostatecznie – z uwagi na konkretny stan faktyczny istniejący w chwili śmierci darczyńcy – nie stanie się spadkobiercą lub osobą uprawnioną do zachowku.

Nie podlegają zaliczeniu darowizny uczynione na więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku uczynione na rzecz osób trzecich, obcych. (spadkodawca darował w 1998 r. mieszkanie swojej siostrze, zmarł w 2009r., od darowizny minęło więcej niż 1o lat, osoby uprawnione do zachowku po spadkodawcy nie będą mogły żądać zapłaty zachowku od siostry spadkodawcy)

Dziedziczenie zachowku

Katarzyna Pluta21 lutego 20172 komentarze

Czy prawo do zachowku podlega dziedziczeniu tak samo jak inne prawa majątkowe?

TAK, ale są pewne ograniczenia.

Wyobraź sobie taką sytuację:

  1. Syn wystąpił do Sądu przeciwko swojemu bratu z roszczeniem o zachowek. W trakcie postępowania syn zmarł. Co się wtedy stanie? Czy spadkobiercy mogą w jego imieniu kontynuować postępowanie?    albo
  2. Syn został przez swojego ojca pominięty w testamencie a cały spadek nabył brat. Syn uprawniony do zachowku zmarł przed wytoczeniem powództwa o zachowek. Czy prawo do zachowku odziedziczą spadkobiercy syna?

Zgodnie z art. 1002 kodeksu cywilnego  roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

Mając zatem na uwadze powyższą regulację należy stwierdzić, że aby można było odziedziczyć zachowek trzeba być uprawnionym do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

Do kręgu osób uprawnionych do zachowku należą rodzice, małżonek i zstępni.  Zatem jeżeli „brat z moich przykładów” ma dzieci to one odziedziczą roszczenie swojego ojca, ponieważ są zstępnymi swojego dziadka. Gdyby natomiast „brat” nie miał dzieci, a do kręgu jego spadkobierców należałaby jedynie żona, to prawo do zachowku nie będzie podlegało dziedziczeniu, gdyż żona nie byłaby uprawniona do zachowku po swoim teściu.

← Poprzednie wpisy

Następne wpisy →