Podatek od zachowku – czy trzeba płacić?

Katarzyna Pluta12 maja 2018Komentarze (0)

Jeśli dostałeś zachowek to musisz pamiętać o tym, że fakt otrzymania środków pieniężnych tytułem zachowku należy zgłosić do Urzędu Skarbowego.

Masz na to 6 miesięcy od daty otrzymania zachowku!!!Podatek od zachowku 

Zgłoszenia zachowku dokonuje się na urzędowym formularzu SD-Z2.

Jak wiesz uprawnionymi do otrzymania zachowku po zmarłym są jego małżonek, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki) oraz rodzice. Jeśli chcesz poczytaj o tym więcej: Komu przysługuje zachowek? Osoby te należą do tzw. zerowej grupy podatkowej i są zwolnione z podatku od spadku – również z podatku od zachowku.

Co się stanie jeśli nie dokonasz zgłoszenia w przewidzianym terminie?

Wtedy od otrzymanych pieniędzy Urząd Skarbowy naliczy podatek. Wyjątkiem jest sytuacja gdy kwota otrzymanego zachowku jest mniejsza niż 9637 zł, gdyż jest to kwota wolna od podatku. Niestety jeśli przekroczyłeś termin 6 – miesięczny na zgłoszenie spadku nie można domagać się przywrócenia terminu. Nie pomogą żadne usprawiedliwienia.

Wysokość podatku od zachowku jest taka sama jak wysokość podatku od spadku.

Ile zapłacisz podatku od zachowku, jeśli zapomniałeś dokonać zgłoszenia?

Jeśli kwota zachowku nie przekracza 10 278 zł to podatek wynosi 3%. Jest kwota ta jest większa niż 10 278 zł a mniejsza niż 20 556 zł to podatek wynosi 308, 30 zł i 5% od nadwyżki ponad kwotę 10 278 zł. Jeśli natomiast kwota zachowku przekracza kwotę 20 556 zł to podatek wynosi 822, 20 zł i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł.

 

Przekazanie gospodarstwa rolnego a zachowek

Katarzyna Pluta18 kwietnia 2018Komentarze (1)

W ostatnim tygodniu otrzymałam następujące zapytanie od klienta, którym postanowiłam się z Tobą podzielić, gdyż jest to zagadnienie o które pyta wiele osób.

***

„Moi rodzice mieli dwoje synów. Rodzice posiadali gospodarstwo rolne, które za swojego życia przekazali nieodpłatnie na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin mojemu bratu. Po swojej śmierci nie zostawili żadnego spadku. Czy należy mi się zachowek?”

Jak zatem należy traktować przekazanie gospodarstwa rolnego? Czy nieodpłatne przekazanie gospodarstwa rolnego jest darowizną ?

W orzecznictwie Sądów szeroko prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym umowy zwarte w trybie ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i ich rodzin, jak i ustawy wcześniejszej – ustawy z dnia 27 października 1977r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych świadczeniach dla rolników i ich rodzin, czy ustawy późniejszej – ustawy z dnia 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, a których przedmiotem jest przekazanie gospodarstwa rolnego przez rolnika jego następcy, to w istocie nowy typ umowy,  nietożsamy z darowizną wskazaną w art. 888 k.c. 

Powyższy pogląd należy rozumieć w ten sposób, że przekazanie gospodarstwa rolnego nie jest darowizną i nie uwzględnia się go przy ustalaniu wartości zachowku.

Na gruncie ustawy z dnia 14 grudnia 1982r. o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i  członków ich rodzin  jednoznacznie wypowiedział się w tej kwestii Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 czerwca 2012 r. sygn. akt III CZP 29/12. wyjaśniając charakter prawny umowy przeniesienia gospodarstwa rolnego na rzecz następcy. Sąd Najwyższy wskazywał, że został on określony w orzecznictwie jako rodzaj umowy o charakterze cywilnoprawnym, odmienny od umów przeniesienia własności, czyli odmienny od umowy darowizny. 

Konsekwencją przyjęcia, że umowa przekazania nie jest darowizną i nie mają do niej zastosowania przepisy kodeksu cywilnego regulujące umowę darowizny, jest również brak możliwości zastosowania przyjętej w art. 993 i 994 kc. regulacji odnoszącej się do kwestii doliczania darowizn do substratu zachowku. Należy bowiem podkreślić, że użyte w art. 993 kc pojęcie darowizny odnosi się do umowy uregulowanej w art. 888 kc., którą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku, jeśli nie dotyczy bezpłatnych przysporzeń objętych art. 889 kc.

Uwzględniając szczególne znaczenie przepisów regulujących zachowek, ich ochronną funkcję oraz wyinterpretowany zamiar ustawodawcy doliczenia do substratu zachowku wszystkich świadczeń nieodpłatnych, Sąd Najwyższy uznał, że nie można przyjąć, że art. 993 kc objęta jest również umowa przekazania gospodarstwa rolnego następcy, ponieważ na zasadzie analogii stosować należy do niej przepisy o darowiźnie.

Odpowiedź na pytanie mojego klienta czy można żądać zachowku od umowy przekazania gospodarstwa rolnego jest zatem negatywna.

***

Przypomnę, że pisałam już wcześniej o tym kiedy można żądać zachowku od darowizny w artykule pod tytułem: „Darowizna a zachowek”

Pozbawienie prawa do zachowku

Katarzyna Pluta07 kwietnia 2018Komentarze (0)

Postanowiłam powrócić w dzisiejszym poście do wydziedziczenia. Kilka miesięcy temu wyjaśniałam na czym polega wydziedziczenie oraz jak sporządzić testament zawierający wydziedziczenie. Jeśli chcesz zapoznać się z tym wpisem to kliknij Tutaj.

Pozbawienie prawa do zachowku

Jeśli nie chcesz aby Twoi najbliżsi dziedziczyli po Tobie powinieneś sporządzić testament w którym wydziedziczysz te osoby. Skuteczne wydziedziczenie pozbawi Twoich najbliższych prawa do zachowku. Jest to najprostszy sposób, o ile przyczyny wydziedziczenia są prawdziwe.

Po śmierci osoby, która sporządziła testament, często dochodzi do sytuacji, że osoba wydziedziczona nie może pogodzić się z decyzją spadkodawcy o pozbawieniu jej zachowku.

Aby było to możliwe należy w postępowaniu sądowym wykazać, że wskazane w testamencie przyczyny wydziedziczenia są nieprawdzie lub nie mogą stanowić przyczyny wydziedziczenia. Kodeks cywilny reguluje jakie to mogą być przyczyny.

W ostatnim czasie zapadły dwa bardzo ważne orzeczenia Sądu Najwyższego, które dotyczyły przypadków gdy wydziedziczone dzieci/wnuki postanowiły dochodzić zapłaty zachowku, mimo iż zostały wydziedziczone w testamencie.

Jedno z tych orzeczeń zapadło w dniu 23 marca 2018r., sygn. akt: I CSK 424/17. Sąd Najwyższy podkreślił w nim, że kodeks rodzinny i opiekuńczy nakazuje dzieciom zachowanie posłuszeństwa, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra (art. 95 k. r. i o.). Ponadto rodzice i dzieci są obowiązani do wzajemnego szacunku i wspierania się. W tej sprawie wydziedziczeni zachowywali się wrogo wobec ojca – umyślnie i przez kilka lat. Nawet jeśli ojciec się przyczyniał do tej wrogości, to nie usprawiedliwia to dzieci – tak stwierdził SN.

Drugie ze wspomnianych przeze mnie orzeczeń (sygn. akt I CSK 428/17) dotyczyło wydziedziczenia wnuków. Wnukowie, którzy domagali się zachowku mieli sporadyczne kontakty ze spadkodawcą. Jeden z nich był osobą niepełnosprawną. W tym wypadku Sąd Najwyższy uznał, że zachowek im się należy,  gdyż na całą sytuację trzeba patrzeć całościowo. Niedbający o dobre kontakty dziadek, jak w tej sprawie, nie może zarzucać wnukom, że tylko sporadycznie się nim interesowali.

Podsumowując pozbawienie prawa do zachowku nie zawsze jest skuteczne i należy je w każdej sprawie rozpatrywać indywidualnie.

 

 

Zwolnienie ze schedy spadkowej

Katarzyna Pluta24 marca 201831 komentarzy

Dziś chciałabym wyjaśnić zagadnienie związane z zapisami zawartymi w aktach notarialnych dotyczących darowizn.

Zwolnienie ze schedy spadkowej

Jeśli otrzymałaś/otrzymałeś darowiznę i w akcie notarialnym jest zapis, że darowizna następuje ze zwolnieniem z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową to nie oznacza to, że jesteś zwolniona/y z zapłaty zachowku.

Takie wyobrażenie ma większość obdarowanych. Jest ono niestety mylne. Zatem co oznacza zwolnienie ze schedy spadkowej ?

Zdarza się, że notariusz doradza umieszczenie w akcie notarialnym takiego zapisu gdyż ma to chronić przed zapłatą w przyszłości zachowku. W takim wypadku jest to błędna informacja.

Zwolnić czy nie – jaki zapis jest istotny

Zadajesz pewnie pytanie, jakie znaczenie ma zatem zapis o zwolnieniu  darowizny z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową. Otóż ma to znaczenie jedynie przy podziale spadku.

Zgodnie z art. 1039 kodeksu cywilnego w razie dziedziczenia ustawowego jeżeli dział spadku następuje między zstępnymi albo między zstępnymi i małżonkiem, spadkobiercy ci są wzajemnie zobowiązani do zaliczenia na schedę spadkową otrzymanych od spadkodawcy darowizn, chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia.

Zobrazuję to przykładem:

Spadkodawca miał dwoje dzieci: Marię i Jana. Maria dostała od swojego ojca darowiznę mieszkania o wartości 200 000 zł. W umowie darowizny był zapis, że darowizna następuje ze zwolnieniem z obowiązku zaliczenia na schedę spadkową. Jan nie dostał za życia ojca żadnej darowizny od niego. Spadek został nabyty na podstawie ustawy przez Marię i Jana po 1/2 części każde z nich. W skład spadku wchodzi mieszkanie o wartości 200 000 zł.  Maria i Jan nabywają wymienione mieszkanie po 1/2 zgodnie z udziałami nabytymi w spadku. Obydwoje chcą dokonać podziału spadku i sprzedać mieszkanie. Każdy z nich ma prawo do połowy środków ze sprzedaży mieszkania. Gdyby Maria otrzymała darowiznę bez wyżej wymienionego zwolnienia to całe mieszkanie przy podziale spadku otrzymałby Jan, gdyż Maria dostała wcześniej darowiznę o tej  samej wartości.

Podsumowując zwolnienie darowizny z obowiązku zaliczenia ze schedy spadkowej nie chroni przed zapłatą zachowku.  Ma on jedynie znaczenie przy podziale spadku.

O tym samym zagadnieniu napisała również Adw, Małgorzata Woźniak: Zaliczenie darowizny na poczet schedy spadkowej

Długi spadkowe a zachowek

Katarzyna Pluta17 marca 2018Komentarze (1)

Długi spadkowe a wysokość zachowku

W skład spadku wchodzą nie tylko aktywa, ale również pasywa czyli inaczej długi spadkowe.

Jeśli jesteś spadkobiercą i musisz zapłacić komuś zachowek to aby oszacować jego wysokość trzeba obliczyć tzw. substrat masy spadkowej. Inaczej mówiąc chodzi o to aby od aktywów spadku odjąć długi spadkowe. Dopiero od tzw. czystej wartości spadku obliczamy wysokość zachowku.

Co można zaliczyć do długów spadkowych?

Długi spadkoweDługami spadkowymi są różnego rodzaju zobowiązania, które zaciągnął za życia spadkodawca a których nie zdążył uregulować np. pożyczki, kredyty, zaległości w opłatach za mieszkanie itp.Do długów spadkowych zalicza się również koszty pogrzebu, nagrobka czy też koszty postępowania spadkowego. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na ten temat serdecznie polecam artykuł mojej koleżanki Adw. Małgorzaty Woźniak „Koszty pogrzebu jako dług spadkowy” .

Nie zalicza się do długów spadkowych kosztów opieki poniesionych na spadkodawcę. To zagadnienie bardzo często pojawia się w różnych sprawach, którymi się zajmuje.

Czy można się domagać zwrotu kosztów za opiekę nad matką/ojcem?

O zwrot  kosztów związanych z ostatnią chorobą spadkodawcy i jego utrzymaniem może wystąpić spadkobierca, na którym ciążył obowiązek alimentacyjny wobec zmarłego. A taki obowiązek, wynikający z więzi rodzinnych, obciąża dorosłe, samodzielne dzieci względem rodziców i to w pierwszej kolejności.

Jego celem jest zapewnienie rodzicom koniecznych środków utrzymania, ale także codziennej pomocy, wsparcia, opieki podczas choroby. Jeśli rodzic ma dwoje dzieci, to obowiązek alimentacyjny obciąża każde z nich w takim stopniu, na jaki pozwalają możliwości zarobkowe i majątkowe dzieci. Jeśli jedno z rodzeństwa sumiennie opiekuje się rodzicem, a inne się od tego uchyla, choć mogłoby pomóc przynajmniej finansowo, to pierwsze może żądać od drugiego zwrotu kosztów opieki nad tatą czy mamą. Jest to tzw. roszczenie regresowe, o którym mówi art. 140 kodeksu rodzinnego. Osoba, która poniosła koszty opieki ma prawo wystąpić z powództwem regresowym przeciwko np. rodzeństwu o zwrot części  kosztów poniesionych na utrzymanie mamy/taty i ich leczenie podczas ostatniej choroby.

******

Poczytaj także:

← Poprzednie wpisy

Następne wpisy →