Sprawa o stwierdzenie nabycia spadku najpierw?

Utarło się, że przed wystąpieniem ze sprawą o zachowek trzeba w pierwszej kolejności przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku lub zrobić poświadczenie dziedziczenia u notariusza.

Z prawnego punktu widzenia nie ma takiego wymogu.

Obecnie występuję jako pełnomocnik w dwóch takich postępowaniach, gdzie nie zostały wcześniej przeprowadzone postępowania spadkowe lub nie zostały sporządzone akty poświadczenia dziedziczenia.

Może być taka sytuacja, że roszczenie o zachowek za chwilę się przedawni, więc nie ma czasu na sprawę spadkową. Albo w zasadzie nie ma żadnej masy spadkowej, więc postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku do niczego więcej Ci się nie przyda.

W takich sytuacjach możesz złożyć pozew o zachowek bez przeprowadzania sprawy o stwierdzenie nabycia spadku. Osobiście miałam w ręku warszawskie orzeczenia sądu wraz z uzasadnieniami, w których Sąd w sprawie o zachowek ustalał krąg spadkobierców ustawowych i w ten sposób badał, czy powód jest uprawniony do zachowku, a pozwany zobowiązany do jego zapłacenia.

Znalazłam również uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 1967, sygn. akt III CZP 29/67, która mówi o tym, że „jeżeli prawa do spadku nie zostały stwierdzone, sąd w sprawie o zachowek ustala jako przesłankę rozstrzygnięcia przymiot spadkobierców” (OSNC 1967/12/214).

Kiedy natomiast nie składać pozwu o zachowek zanim nie zostanie przeprowadzone postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku.?

Jeżeli spadkodawca pozostawił testament to lepiej jest najpierw przeprowadzić postępowanie spadkowe, gdyż sprawy obejmujące testament mogą się komplikować i przedłużać. Niekiedy spadkobiercy podważają testament i są to postępowania długotrwałe. Nie wyobrażam sobie sytuacji aby Sąd w sprawie o zachowek zajmował się kwestiami związanymi z testamentem.

Istotne z punktu spraw o zachowek jest również to, że sprawy o zachowek nie są zależne od spraw o dział spadku!!! Spotkałam się niedawno z wnioskiem o zawieszenie sprawy o zachowek z uwagi na to, że trwa postępowanie o dział spadku a zachowek będzie miał charakter zachowku uzupełniającego. Sąd oddalił wniosek o zawieszenie, argumentując to tym, że w sprawie o zachowek. Sąd ustali skład i wartość masy spadkowej i będzie mógł w związku z tym wyliczyć wysokość zachowku.  Ponadto takie wytyczne mają Sądy aby nie zawieszać spraw o zachowek z powodu toczących się postępowań o dział spadku.